Mỗi năm, hơn sáu triệu cá thể chó và mèo bị giết hại dã man để lấy thịt ở Việt Nam. Phần lớn trong số đó là thú cưng bị đánh cắp hoặc động vật đi hoang bị bắt từ đường phố để phục vụ cho nạn buôn bán thịt chó và mèo. Người dân Việt Nam từ lâu đã phản đối hoạt động tàn bạo này; trong một cuộc khảo sát năm 2021 do tổ chức FOUR PAWS thực hiện, 91% người được hỏi cho rằng việc buôn bán này nên bị cấm hoặc không được khuyến khích, và 95% cho rằng đây không phải là một phần của văn hóa Việt Nam.

Câu chuyện cá nhân tóm tắt sau đây được chia sẻ bởi nhiếp ảnh gia Tyler Henthorn, cung cấp một cái nhìn sâu sắc về nỗi đau khổ do nạn buôn bán này gây ra và tác động to lớn của nó đối với các con vật cũng như những người chăm sóc chúng.

Tại TP. Hồ Chí Minh, người ta thường nói một con mèo có rất nhiều “chủ”, bởi chúng sống nhờ vào sự yêu thương và chăm sóc từ những người xung quanh. Trong số những con mèo hoang, hai chị em mèo đen-trắng, Mia và Nhí, gây ấn tượng với Tyler bởi sự thân thiện của chúng. Chúng luôn quấn quýt bên nhau, thường nằm trên nền xi măng vào buổi tối, dõi mắt theo những người qua đường. Tiếng meow meow nhẹ nhàng ở cửa như thể đang nói “xin chào”. Thỉnh thoảng, chúng đi lang thang vào nhà, leo lên cầu thang theo tiếng kêu của những con mèo sống trong nhà. Dường như chúng đang tìm kiếm sự nhận nuôi, nhưng đối với một số người, việc nhận thêm là điều không thể—sáu con mèo đã là quá đủ.

Một ngày nọ, Mia biến mất, ban đầu Tyler cho rằng cô mèo đã đi đâu đó để tìm kiếm bạn đời. Việc triệt sản đã từng được bàn đến, nhưng không phải ai trong khu phố cũng đồng ý, và giờ đây, đó là điều khiến nhiều người hối hận. Một người hàng xóm sau đó nghi ngờ Mia đã bị bắt cóc và đưa cho Tyler xem đoạn camera an ninh ghi lại bằng chứng.

Đoạn video kinh hoàng cho thấy một người đàn ông đi xe đạp mang theo những túi lớn thu gom ve chai. Hắn để một cái bẫy trước cửa nhà hàng xóm, và chỉ vài phút sau, Mia tiến lại gần xem xét. Cái bẫy siết cổ Mia bằng một sợi dây, càng giãy giụa để thoát ra thì nó càng siết chặt. Sau một hồi cố gắng tuyệt vọng, Mia đuối sức và nằm bất động trên nền xi măng hàng giờ đồng hồ.

Gã đàn ông quay lại, nhấc bé mèo lên bằng sợi dây trong khi Mia vùng vẫy trong hoảng loạn. Không một chút chần chừ, hắn nhét em vào một bao tải, buộc chặt miệng bao rồi lên xe đạp bỏ đi.

Đêm đó, Tyler bắt đầu hành trình tìm kiếm Mia. Anh dành nhiều giờ bên ngoài, hy vọng sẽ đối mặt với tên trộm, nhưng thay vào đó lại gặp một người đàn ông lớn tuổi đang lấy một cái bẫy kim loại khác. Khi Tyler hỏi ông đang làm gì, ông ta bình thản trả lời “bẫy mèo”. Tyler lấy cái bẫy, chụp ảnh người đàn ông đang cầm nó và cho anh ta xem đoạn video Mia bị đánh cắp. Thái độ của người đàn ông thay đổi khi nhận ra nỗi đau buồn sâu sắc của Tyler.

Thông qua cộng đồng cứu hộ động vật, Tyler biết đến “Danh Sách” – một bảng danh mục các chợ, lò mổ và quán ăn nổi tiếng với việc nuôi nhốt chó mèo sống. “Danh Sách” thường không đầy đủ, và được mô tả bằng những chỉ dẫn mơ hồ như “dưới chân cầu” hoặc “hỏi xe ôm”. Một số “chợ” là những xe kéo di động chứa đầy những chiếc lồng, đặt dưới nắng dọc theo những xa lộ ồn ào.

Cuộc tìm kiếm của Tyler dẫn anh đến một nhà hàng tiểu hổ khét tiếng vì giết mèo sống. Một chiếc lồng sắt rỉ sét giữa nền đất nhốt những con mèo, vài con còn đeo vòng cổ, cơ thể bỏng nặng. Tyler hỏi về Mia nhưng chỉ nhận được lời mời mua đồ ăn. Anh để lại ảnh Mia và thông tin tiền thưởng, nhưng hy vọng ngày càng mong manh.

Ở một địa điểm khác, những chiếc lồng cao chất đầy những con vật bị thương do bẫy. Những lời cầu xin giúp đỡ của Tyler bị từ chối lạnh lùng. Khi Tyler quỳ xuống đất ôm chặt bức ảnh của Mia, anh đã bị chế giễu. Một người phụ nữ ném tấm ảnh ngay trước mặt anh.

Sự thật đau lòng hiện rõ: Mia có thể đã chết hoặc đang chịu đựng như bao con vật khác. Quyết tâm vạch trần sự tàn bạo, Tyler thuê hai trợ lý để quay phim và ghi âm lại những cảnh tượng kinh hoàng. Họ đã đến các lò mổ với máy quay và thiết bị ghi âm trong tay.

Tại một nhà kho, cảnh tượng vô cùng kinh khủng đã diễn ra. Những người đàn ông dùng búa đánh những con vật bất tỉnh rồi thả vào nước sôi khi chúng vẫn còn sống. Một con mèo mẹ ngồi bất động trong lồng trong khi những đứa con của nó chơi đùa, không hề biết về số phận nghiệt ngã đang chờ đợi. Gần đó, ngọn lửa bùng cháy bằng bã mía đang thiêu rụi một con mèo khác... Tyler quỳ xuống bên cạnh một chiếc lồng có con mèo đeo vòng cổ đã sờn và thì thầm: “I’m sorry. I love you”.

Những điều Tyler chứng kiến đã phơi bày sự thật khủng khiếp mà hàng triệu động vật phải đối mặt ở Việt Nam mỗi năm. Nhưng chính lòng kiên trì tìm kiếm Mia đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn về nỗi đau tinh thần mà những người chăm sóc các con vật này phải gánh chịu.

Mia, chú ước gì có thể nói với con rằng chú xin lỗi. Chú ước gì con biết con đã ảnh hưởng đến chú nhiều như thế nào. Con yêu con người. Con tin tưởng họ và đón nhận tình cảm từ họ. Chú đã tìm con khắp thành phố. Chú mang theo một nỗi tiếc nuối đến nghẹt thở vì biết rằng lẽ ra chú đã có thể bảo vệ con. Chú buồn đến mức không thể ngủ được.

Gia đình của con hiện đang sống yên bình trong nhà. Chú ước gì con có thể thấy họ bây giờ béo tốt và mạnh khỏe thế nào. Em gái Nhí của con suốt ngày kêu và nằm ngủ trên bàn làm việc của chú. Nó rất thích được bế và ôm. Dì và anh chị em họ của con đang sống cùng hàng xóm của chú. Mỗi khi trời mưa, mẹ con ngồi bên cửa sổ nhìn ra nơi con từng sống. Họ thật sự may mắn.

Yên nghỉ nhé, Mia.

Tyler Henthorn là một nhiếp ảnh gia, kỹ sư và nhạc sĩ sống tại Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2018. Anh sống cùng với vợ và 12 chú mèo được cứu hộ.