Dịch bệnh, chết chóc và thịt chó – đó là những rủi ro sức khỏe của cộng đồng mà không ai muốn nói đến
Một báo cáo ghê rợn đầu tiên về nạn buôn bán thịt chó (và mèo)
Bị dìm chết trong những cái hố hôi thối. Bị chích điện bằng súng tự chế. Đầu độc bằng chất độc xyanua và strychnin. Những cây khò lửa. Bị đánh bằng dùi cui tới chết ngay giữa khu chợ đông đúc. Thật khó có thể hình dung các cảnh tượng đầy rẫy sự tàn nhẫn, bệnh truyền nhiễm và sự coi thường tới sức khỏe cộng đồng như vậy.
Một ngành công nghiệp vì lợi nhuận bất hợp pháp, hoàn toàn không có bất kỳ sự giám sát nào, chính vì thế việc buôn bán thịt chó thường bị bỏ qua, và việc này có nguy cơ đẩy chúng ta đến một đại dịch khác. Chỉ riêng việc buôn bán này có khả năng giết chết vô số người do bệnh dại. Ngoài ra, các tập quán liên quan đến việc buôn bán thịt chó bao gồm bắt giữ tàn bạo, giết hại tàn ác, vận chuyển xuyên biên giới, nhốt chúng trong nhiều ngày dưới điều kiện quá đông đúc, mất vệ sinh, giết mổ thô sơ, việc này làm trầm trọng thêm nguy cơ sức khỏe cộng đồng; tất cả đã tạo ra cơn bão hoàn hảo cho việc các mầm bệnh mới có khả năng lây nhiễm cho con người. Trong suốt những tháng qua, thông tin về các chợ động vật hoang dã tại Trung Quốc đã lan truyền trên các trang truyền thông toàn cầu và xác nhận rằng những gì chúng ta đang làm trong nhiều năm qua như buôn bán, giết mổ động vật tàn bạo có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng.
Tiến hành các cuộc điều tra về nạn buôn bán thịt chó mèo chưa bao giờ là điều dễ dàng và nó còn khiến chúng tôi đau thắt ruột gan. Trong khi mỗi quốc gia, thành phố, tỉnh thành, chợ và lò mổ vốn là các địa điểm khác nhau nhưng tất cả đều có những điểm tương đồng đặc biệt như: mùi, cảnh tượng và âm thanh; tất cả đã ghi sâu vào trí nhớ của tôi mãi mãi.
Mùi
Thứ gây ấn tượng với tôi đầu tiên đó là mùi hôi thối bốc lên tại các cơ sở buôn bán thịt chó mèo. Vì các cơ sở này hiếm khi được làm sạch cho nên chúng có xu hướng bốc mùi và điều này được mô tả trong 2 từ buồn nôn và thối. Sàn nhà thì bị vấy bẩn và mùi hôi thối bốc ra từ phân và nước tiểu của những con chó tuyệt vọng đang cố gắng trốn thoát khỏi những cái cũi - nơi chúng đang bị nhốt. Chưa kể các vũng máu tích tụ trong các khu vực giết mổ cũng có mùi hôi thối đặc biệt, và trong một số trường hợp, máu này được gom lại trong xô để làm nước sốt, có khi được lưu trữ trong suốt cả ngày và hâm trong nhiệt độ và độ ẩm của Đông Nam Á. Một mùi đặc biệt khó quên khác là mùi lông thú bị thiêu rụi từ cả xác động vật chết và động vật sống. Trong nhiều ngày sau khi ghé thăm một khu chợ, tôi vẫn ngửi thấy mùi khét của lông thú bị thổi cháy trên tóc của mình, bất kể tôi đã cố gắng gội đầu bao nhiêu lần, thì tôi vẫn liên tục bị ám ảnh về những cảnh đã chứng kiến trước đó.
Cảnh tượng
Chỉ khi chứng kiến những cảnh tượng liên quan đến việc buôn bán thịt chó mèo thì mới cảm nhận được sự coi thường trắng trợn đối với động vật và sức khỏe cộng đồng. Là một bác sĩ thú y thì các động vật luôn thu hút sự chú ý của tôi trước tiên, tuy nhiên chứng kiến các cảnh tượng đau lòng này thì tôi rất khó bỏ qua. Phổ biến là các hình ảnh các động vật bị bệnh và bị thương, nhiều con bị chảy mũi nặng, bị co giật vì bệnh thần kinh, bị mất nước nghiêm trọng hoặc thậm chí bị gãy xương do bị đánh trong khi bị bắt. Các động vật bị xử lý mà không hề được quan tâm đến phúc lợi của chúng, chúng thường bị đánh đập cho tới khi phục tùng. Những hình ảnh liên quan đến việc buôn bán chó mèo thường có xu hướng hỗn loạn; những người bán thịt và thương nhân sử dụng đầy đủ các cách thức như: dìm nước, rọ mõm và khò lửa để thiêu sống, miễn sao chúng chết càng nhanh càng tốt. Trong một khung cảnh đặc biệt đáng nhớ, ở một số nơi buôn bán động vật hoang dã có liên quan đến thịt chó mèo, những con khỉ bị xích trên một cái hố dành để dìm chết hơn 100 con chó mỗi ngày bằng cách nhấn chìm chúng cho đến khi các bọt khí không còn xuất hiện. Tại một cửa hàng buôn sỉ, thịt mèo được đóng gói đông lạnh và đặt trong các tủ đông, trong khi những con khỉ và hổ con được ngâm rượu trong các chai được trưng bày trên kệ chờ bán.
Những âm thanh
Có lẽ khía cạnh ám ảnh nhất của các cuộc điều tra là âm thanh gào thét, hú, thút thít của các con vật bị bắt, một số khác điên cuồng cố gắng nhai hoặc cào để tìm đường thoát. Bên cạnh âm thanh của các động vật, các tiếng động khác cũng có thể gây choáng ngợp như tiếng thương nhân la hét, tiếng đập của những chiếc lồng kim loại nặng khi chúng đang được bốc dỡ hoặc di chuyển.
Kể từ khi đại dịch COVID-19 xuất hiện, đã có sự phản đối trên toàn thế giới nhằm đóng cửa hết các chợ buôn bán động vật hoang dã - nơi các mầm bệnh bắt nguồn. Tuy nhiên, khi nói về nạn buôn bán thịt chó mèo, điều quan trọng không chỉ đóng cửa hết các khu chợ, mà là cả một quá trình. Các động vật không chỉ khởi đầu và kết thúc tại 1 khu chợ. Hành trình buôn bán này thường kéo dài nhiều ngày và có khi vài tuần, bị vận chuyển trong điều kiện tàn khốc dài hàng trăm km, khiến vô số người có nguy cơ mắc bệnh. Mặc dù sự chú ý của truyền thông tập trung vào những chợ động vật hoang dã, nhưng họ cũng nên quan tâm đến những rủi ro cho sức khỏe cộng đồng do các hoạt động liên quan đến nạn buôn bán này đem đến. Bao gồm những người bắt chó và mèo, những cò lái qua tay, người vận chuyển, người bán hàng ở chợ, người bán thịt, cộng đồng và khách du lịch có thể đến thăm những khu chợ này. Xem xét về bản chất của các chợ động vật hoang dã và cách thức vận hành của chúng, cùng với những gì tôi đã chứng kiến khiến tôi khẳng định rằng quy định về kiểm soát những rủi ro của nạn buôn bán này trên thực tế là không thể - chỉ có cấm hoàn toàn là cách duy nhất.
Bạn đừng hiểu lầm, chiến đấu với nạn buôn bán thịt chó mèo không phải là sính ngoại hay lai Tây, hoặc tranh luận về những gì có thể ăn được và những gì không thể ăn được. Thay vào đó, nó là một cuộc chiến cho sự sống và cái chết, cả động vật và con người. Cuộc chiến về việc chấm dứt sự tàn nhẫn và đau khổ của hàng triệu động vật mà còn bảo vệ cộng đồng địa phương, du khách quốc tế và quảng bá danh tiếng của chính các thành phố và quốc gia đó. Tôi chỉ có thể hy vọng rằng việc chia sẻ kinh nghiệm của mình có thể giúp mang lại sự thay đổi cho một thực tại vẫn đang bị xem nhẹ trong thế kỷ 21 và có thể dẫn đến đại dịch toàn cầu tiếp theo.
Tiểu sử: Bác sĩ Katherine Polak
Trưởng bộ phận chăm sóc động vật đi lạc tại FOUR PAWS - khu vực Đông Nam ÁKatherine hiện đang quản lý các chương trình về động vật và đồng hành cùng FOUR PAWS ở Đông Nam Á, với mục tiêu chính là chống lại nạn buôn bán thịt chó mèo độc ác. Là một chuyên gia trong cả lĩnh vực Chăm sóc động vật và phòng bệnh thú y, cô đã làm việc cho một số tổ chức phúc lợi động vật và bảo vệ động vật ở Bắc Mỹ và Châu Á. Lĩnh vực chính của cô là đào tạo thú y, các chương trình triệt sản chất lượng, và tổ chức nâng cao năng lực.
Katherine hợp tác chặt chẽ với các tổ chức đối tác của FOUR PAWS ở Campuchia, Indonesia, Việt Nam và Thái Lan để tạo ra một mạng hùng mạnh các chương trình chăm sóc động vật đi lạc trong khu vực.